نور، از دوران ماقبل تاریخ به عنوان شی ای پرستیدنی و مقدس مورد توجه بشر قرار گرفت.
نور سمبل و نماد اعتقادات قلبی انسانی ست.
از دید همگان نور جزء اساسی و ضروری در ساختمان است.
نور سمبلی از پاکی و نقطه تضاد تاریکی و اهریمن است.
نور برای انسان نخستین، وسیله ای جهت محاسبه زمان محسوب می شد.
نکته ی مهم آن است که امروزه در ساختمان سازی، نیاز به نور پردازی منحصرا به استفاده از نور مصنوعی ختم می شود.
معماری بحث مفصلی را در زمینه ی روند بهره گیری از نور طبیعی به خود اختصاص می دهد.
تاریخچه
در معماری ابنیه سنتی، به ویژه ابنیه مذهبی، نور و روشنایی، جز لاینفک و مفهومی معماری به شمار می رود.
نور با ورود به محیط به اجسام جان می بخشد و ماهیت و خواص آن ها را هویدا می سازد.
زاویه و نوع تابش نور، می تواند تأثیر به سزایی در روح فضا ایجاد نماید و حتی به گونه ای سبب تغییر چهره یک مکان گردد.
پیشینه تاریخی کاربرد نور در معماری ایران، به سده سوم هزاره چهارم پیش از میلاد عیسی مسیح برمی گردد.
سیستم نورپردازی دیواری و سقفیبه همراه بیست و شش نوع نورگیر در معماری ابنیه ایرانی وجود داشته است.
نور طبیعی
نور خورشید برای ایجاد روشنایی طبیعی در یک ساختمان مورد نیاز است.
باید میزان تابش مورد نیاز برای هر ساختمان با توجه به نوع ساختمان و شرایط اقلیمی آن تامین شود.
اهمیت تابش آفتاب به نوع اقلیم منطقه و فصول مختلف سال بستگی دارد.
در شرایط سرد حداکثر انرژی خورشیدی مورد نیاز بوده و ساختمان باید در جهتی قرار گیرد که بیشترین تابش آفتاب را دریافت نماید.
وقتی هوا گرم است جهت ساختمان باید به نحوی باشد که شدت آفتاب در دیواره های آن به حداقل رسیده و نیز امکان نفوذ مستقیم اشعه خورشید به فضاهای داخل وجود نداشته باشد.
به همین دلیل نحوه نورپردازی بنا در اقلیم های مختلف مثل گرم و خشک و حاشیه کویر و اقلیم گرم و مرطوب و سردسیر با هم متفاوت است.
ایجاد بافتی مرکب از نور و سایه
معماری مقرنس علاوه بر ایجاد سطوح برجسته و فرورفته در بنا خواص دیگری نیز دارد.
می توان به زیبایی و بهره گیری هر چه بیشتر از نور خورشید اشاره نمود.
در فضاهایی که نورگیری و در نتیجه روشنایی فضا از طریق سقف انجام می شود، نور به طور مستقیم وارد فضا شده و فقط بخشی از آن را روشن می نماید.
با بکارگیری این معماری، نور وارد شده در برخورد با مقرنس، در جهات مختلف از مسیر خود منحرف شده و در فضا پخش می شود.
در این صورت در داخل بنا روشنایی یکنواخت و غیرمتمرکزی خواهیم داشت، که حجم بیشتری را دربر می گیرد